Het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad heeft aanzienlijke gevolgen voor de modelovereenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging. Dit arrest heeft vastgesteld dat werken met vrije vervanging niet per definitie betekent dat er sprake is van zelfstandigheid. Als gevolg hiervan heeft de Belastingdienst besloten om de goedkeuring van deze modelovereenkomsten per 1 januari 2024 in te trekken. Dit heeft grote implicaties voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers die momenteel gebruikmaken van deze modelovereenkomsten om de beoordeling van de arbeidsrelatie te bepalen.
Het Deliveroo-arrest
In het Deliveroo-arrest heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de bezorgers van Deliveroo werkten op basis van een arbeidsovereenkomst, en dus niet als zelfstandigen. De Hoge Raad benadrukte dat de beoordeling van een arbeidsrelatie afhangt van alle omstandigheden van het geval, waarbij de verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren slechts één element is dat van belang kan zijn. Het recht op vrije vervanging betekent niet automatisch dat er geen sprake is van een dienstbetrekking.
Gevolgen voor modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging
De modelovereenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging zijn nu niet langer geldig. Deze overeenkomsten stellen dat de opdrachtnemer zich vrij mag laten vervangen, waardoor er geen sprake zou zijn van een dienstbetrekking. Echter, volgens het Deliveroo-arrest kan er zelfs bij vrije vervanging sprake zijn van een dienstbetrekking. Hierdoor heeft de Belastingdienst besloten om de goedkeuring van deze modelovereenkomsten in te trekken.
Dit heeft gevolgen voor de algemene modelovereenkomsten op basis van vrije vervanging, maar ook voor de branche overeenkomsten en individuele overeenkomsten die hierop gebaseerd zijn. Opdrachtgevers en opdrachtnemers die momenteel gebruik maken van deze modelovereenkomsten worden geadviseerd om hun arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen en zo nodig aan te passen.
Beoordeling van de arbeidsrelatie
Om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen, kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers gebruik maken van verschillende tools. De webmodule op ondernemersplein.kvk.nl en de ondernemerscheck van de Belastingdienst kunnen een indicatie geven over de aard van de arbeidsrelatie. Het is belangrijk om regelmatig te controleren hoe de werkzaamheden in de praktijk worden uitgevoerd, zodat een nauwkeurige beoordeling kan worden gemaakt.
Het is raadzaam om de arbeidsrelatie vóór 1 januari 2024 aan te passen indien deze niet meer voldoet aan de geldende regels. Opdrachtgevers en opdrachtnemers die een modelovereenkomst ‘vrije vervanging’ hebben laten goedkeuren door de Belastingdienst, ontvangen uiterlijk 1 oktober 2023 een brief over de intrekking van de goedkeuring.